Rối loạn lo âu và trầm cảm khác nhau như thế nào? | Safe and Sound
Rối loạn lo âu và trầm cảm là hai trong số những rối loạn tâm lý phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Mặc dù chúng có thể xuất hiện cùng lúc và có một số triệu chứng giống nhau, nhưng chúng là hai tình trạng khác biệt với các đặc điểm và phương pháp điều trị riêng. Hiểu rõ sự khác biệt giữa rối loạn lo âu và trầm cảm có thể giúp bạn nhận diện và tìm kiếm sự hỗ trợ thích hợp.
Ngô Thị Sáng | Thạc sĩ Giáo dục học – Ứng dụng chăm sóc sức khỏe tinh thần Safe and Sound
Viện Ứng Dụng Công Nghệ Y Tế
1. Rối loạn lo âu là gì
Ảnh 1: Rối loạn lo âu là gì?
Định nghĩa: Rối loạn lo âu là tình trạng tâm lý đặc trưng bởi cảm giác lo lắng, sợ hãi và căng thẳng quá mức mà không có lý do rõ ràng hoặc kéo dài hơn so với bình thường. Những cảm giác này có thể can thiệp vào cuộc sống hàng ngày, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Triệu chứng:
- Lo lắng liên tục: Cảm giác lo âu thường xuyên, không kiểm soát được, về nhiều vấn đề khác nhau.
- Cảm giác sợ hãi: Sợ hãi vô cớ hoặc quá mức về những tình huống cụ thể, chẳng hạn như sợ đám đông (ám ảnh xã hội) hoặc sợ không gian kín (ác cảm).
- Tăng nhịp tim: Tim đập nhanh, hồi hộp hoặc cảm giác tức ngực.
- Khó thở: Cảm giác khó thở hoặc thở gấp.
- Rối loạn giấc ngủ: Khó ngủ hoặc giấc ngủ không sâu do lo lắng.
- Căng thẳng cơ bắp: Đau nhức cơ bắp do căng thẳng kéo dài.
2. Trầm cảm là gì?
Ảnh 2: Trầm cảm là gì?
Định nghĩa: Trầm cảm là một rối loạn tâm lý nghiêm trọng, đặc trưng bởi cảm giác buồn bã, mất hứng thú và giảm động lực kéo dài. Trầm cảm không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn có thể gây ra những thay đổi về thể chất và hành vi.
Triệu chứng:
- Cảm giác buồn bã: Cảm giác buồn bã hoặc trống rỗng kéo dài.
- Mất hứng thú: Mất hứng thú hoặc niềm vui trong các hoạt động thường ngày.
- Thay đổi cân nặng: Tăng hoặc giảm cân đáng kể không do chế độ ăn uống thay đổi.
- Rối loạn giấc ngủ: Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều.
- Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi hoặc thiếu năng lượng kéo dài.
- Tự ti và tội lỗi: Cảm giác vô giá trị hoặc tội lỗi quá mức.
- Khó tập trung: Khó khăn trong việc tập trung, ghi nhớ hoặc ra quyết định.
- Ý nghĩ tự tử: Suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử.
3. Sự khác biệt giữa rối loạn lo âu và trầm cảm
Mặc dù rối loạn lo âu và trầm cảm có một số triệu chứng chung, nhưng chúng có những điểm khác biệt quan trọng:
- Tâm trạng và cảm xúc
Rối loạn lo âu: Chủ yếu là cảm giác lo lắng, sợ hãi và căng thẳng.
Trầm cảm: Cảm giác buồn bã, vô vọng và mất hứng thú.
- Tập trung và suy nghĩ
Rối loạn lo âu: Khó tập trung do lo lắng liên tục và suy nghĩ tiêu cực.
Trầm cảm: Khó tập trung và suy nghĩ chậm chạp, thường có ý nghĩ tiêu cực về bản thân và cuộc sống.
-Hành vi
Rối loạn lo âu: Tránh né các tình huống gây lo lắng, có thể có hành vi ám ảnh và cưỡng chế.
Trầm cảm: Giảm hoạt động, thu mình, có thể có các hành vi tự hại.
- Nguyên nhân và cách điều trị:
Nguyên nhân: Cả hai rối loạn đều có thể do di truyền, môi trường và các yếu tố sinh học. Tuy nhiên, rối loạn lo âu thường gắn liền với các sự kiện căng thẳng hoặc chấn thương tâm lý, trong khi trầm cảm có thể phát triển mà không cần có nguyên nhân rõ ràng.
Điều trị: Cả hai rối loạn có thể được điều trị bằng liệu pháp tâm lý, thuốc, hoặc kết hợp cả hai. Tuy nhiên, loại thuốc và phương pháp trị liệu cụ thể có thể khác nhau. Chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần có thể giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp nhất cho từng trường hợp.
4. Khi rối loạn lo âu và trầm cảm cùng tồn tại
Ảnh 3: Khi rối loạn lo âu, trầm cảm cùng tồn tại
Điều phức tạp là Rối loạn lo âu và trầm cảm thường xuyên xuất hiện đồng thời. Ước tính có tới 60% người mắc rối loạn trầm cảm cũng sẽ trải qua rối loạn lo âu và ngược lại. Khi cả hai tình trạng này cùng tồn tại, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn, việc chẩn đoán và điều trị cũng phức tạp hơn.
Sự chồng chéo này xảy ra có thể do chúng chia sẻ các yếu tố nguy cơ chung (di truyền, stress, các sự kiện cuộc sống tiêu cực) và có thể ảnh hưởng đến cùng các hệ thống dẫn truyền thần kinh trong não.
5. Khi nào cần gặp bác sĩ tâm lý hoặc chuyên gia tâm lý?
Việc nhận diện sớm các dấu hiệu và tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp là vô cùng quan trọng đối với cả rối loạn lo âu và trầm cảm. Bạn nên tìm gặp bác sĩ tâm lý hoặc chuyên gia tâm lý nếu:
- Các triệu chứng lo lắng hoặc buồn bã kéo dài hơn hai tuần và gây ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày (học tập, công việc, các mối quan hệ).
- Bạn cảm thấy không thể tự mình kiểm soát được cảm xúc của mình.
- Các triệu chứng thể chất (khó thở, tim đập nhanh, đau đầu) xuất hiện thường xuyên mà không có nguyên nhân y khoa rõ ràng.
- Bạn có ý nghĩ tự làm hại bản thân hoặc người khác.
- Chất lượng cuộc sống suy giảm nghiêm trọng
Bác sĩ tâm lý (là bác sĩ y khoa, có thể chẩn đoán và kê đơn thuốc) và chuyên gia tâm lý (là nhà trị liệu, có bằng cấp về tâm lý học, thực hiện các liệu pháp tâm lý) có thể giúp bạn:
- Chẩn đoán chính xác: Xác định bạn đang mắc rối loạn nào, hoặc cả hai, để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.
- Xây dựng kế hoạch điều trị cá nhân hóa: Bao gồm liệu pháp tâm lý (như Liệu pháp Nhận thức Hành vi - CBT, Liệu pháp Chấp nhận và Cam kết - ACT), có thể kết hợp thuốc (do bác sĩ tâm lý kê đơn).
- Học các kỹ năng đối phó: Giúp bạn quản lý các triệu chứng, giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
- Hỗ trợ và đồng hành: Cung cấp một không gian an toàn để bạn chia sẻ, thấu hiểu và phục hồi.
Với sự phối hợp giữa Bác sĩ Tâm thần - Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”.
Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!
CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia
- Tại Fanpage Phòng khám SnS - Viện IMT
- Hoặc tải và đặt lịch tham vấn trên ứng dụng Safe and Sound để quản lý và theo dõi lịch mọi lúc, mọi nơi
Safe and Sound - thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)
Xem thêm:
